[Fshare] 70 năm tình ca trong tân nhạc Việt Nam (xin cảm ơn bác teafortwo52 rất nhiều)

langthangvn33 · 29/3/24

nguyenlb1977 nói: ↑

Sỡ dĩ em cảm ơn bác Tuấn - teafortwo52 là bởi vì toàn bộ nội dung trong chủ đề này đều do bác teafortwo52 tạo ra, em chỉ là người tổng hợp lại, gom chúng lại thành một để mọi người có thể tiện theo dõi, download (cái này thì em đã xin phép bác Tuấn - teafortwo52 và đã được bác đồng ý).

Chủ đề 70 năm tình ca trong tân nhạc Việt Nam là một chủ đề rất lớn, trong đó nó không chỉ gói gọn ở những bài tình ca mà còn giúp chúng ta hiểu thêm về sự hình thành của chúng và một phần cuộc đời sáng tác của các nhạc sĩ, qua giọng đọc của Hoài Nam từ cách đây rất lâu. Cũng chính vì chủ đề này được tạo ra từ rất lâu và được phát trên đài truyền thanh nên bản gốc chỉ có chất lượng mp3, sẽ là một trở ngại cho nhiều bác vốn dĩ rất yêu nhạc nhưng quen nghe qua CD hoặc chí ít cũng là lossless chất lượng cao. Vì thế bác teafortwo52 đã cố gắng tổng hợp chúng lại, biên tập để tách phần dẫn chuyện và phần nhạc ra, thay những bằng những source nhạc có chất lượng cao hơn để qua đó giúp mọi người vừa hiểu được nội dung, hoàn cảnh từng bài hát, phản ánh một phần cuộc sống âm nhạc của từng nhạc sĩ, vừa có thể lim dim thưởng thức toàn vẹn hơn những giai điệu một cách tốt nhất.

Xin dài dòng thêm chút xíu, số là trước đây bác langthangvn33 đã từng đăng một bài viết có tên Tư liệu âm nhạc - 70 năm tình ca trong tân nhạc Việt Nam (1930-2000), trong đó thể hiện rất rõ nội dung của chủ đề này cũng như liệt kê đầy đủ toàn bộ những phần, mục của chủ đề. Em cũng rất muốn sẽ đưa link đó vào trong bài viết này để mọi người tiện theo dõi, rất mong nếu bác langthangvn33 nếu có đi ngang và đọc thì cho em ý kiến, em xin cảm ơn bác nhiều.

Em sẽ tập hợp dần theo những bài viết của bác teafortwo52, phía dưới mỗi tác giả sẽ có link download. Rất mong mọi người cùng thưởng thức. Xin lưu ý là phần nội dung dưới đây, em copy của bác teafortwo52 để mọi người cùng đọc mà theo em thì tốt nhất là nên đọc trước rồi download sau, như thế mọi người sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn với những bản nhạc mà mình sắp nghe.

Đầu tiên là NS Trịnh Công Sơn

Giới thiệu đến các bạn: 70 năm tình ca trong tân nhạc Việt Nam: Trịnh Công Sơn in acoustic

A.- Tiểu sử và nguồn gốc phong trào du ca & cà phê Văn, một thời danh chấn giang hồ.

...., Sài Gòn những ngày đầy bất ổn và biến động trong những tháng hè của năm 1963 và nền đệ nhất cộng hòa của miển Nam đang nằm trên bờ vực thẳm.

Tổng thống Ngô Đình Diệm đang tứ bề thọ địch. Từ ngoại nhân, người Mỹ đang dùng tất cả áp lực để tìm cách đem quân vào Việt Nam và, khi gặp sự quyết liệt phản đối của tổng thống Diệm, CIA bắt đầu mua chuộc các tướng lãnh để lập kế hoạch đảo chính. Mặt khác, họ xách động tầng lớp lãnh đạo Phật giáo để tổ chức biểu tình, phản đối chính sách .... kỳ thị tôn giáo. Tín hữu phải đươc tự do đem bàn thờ ra ... giữa đường. tăng ni phải đươc tự do ... biểu tình. Cờ tôn giáo phải được tự do treo ngoài khuôn viên cơ sở vả phải to hơn cờ ... ba que vì tôn giáo lớn và đông người hơn quốc gia. Không khí đấu tranh cho chính nghĩa và .. tự do chống Mỹ Diệm sôi sục. Chợ Lớn cũng sôi sục, cũng tất bật. Các chú Hỏa cũng chuẩn bị tích trữ gạo, vàng để ... đầu cơ. Mặc dầu cụ Diệm nhà ta im thin thít. Mặc dầu Mờ y my ngã Mỹ thì ,ngoại trừ nhân viên tòa lãnh sự, chưa ai thấy mặt mũi méo tròn ra sao (hai năm sau, thằng lính Mỹ ác ôn đầu tiên mới đặt chân đến Việt Nam, từ ....bờ biển Đà Nẵng). Mà sự bất ổn này đâu phải chỉ có bàn tay của ngoại nhân, hệ thống nằm vùng của anh em phía bên kia cũng đã thâm nhập từ lâu.

......Miền Nam bắt đầu .. nát như tương tàu.

Rồi một ngày tháng 8-1963, với lựu đạn cay và tiếng súng thị oai của một ông trưởng đồn cảnh sát, trước nay chỉ giỏi đi bắt ... gái mãi dâm, cô nữ sinh 16 tuổi Quách Thị Trang, nữ sinh trường Bồ Đề (Cầu Muối), ngã xuống do lạc đạn tại bồn binh chợ Bến Thành. Dẫu rằng ông này sau bị "hy sinh thí chốt" ra tòa và bị kết án cố sát nhưng tranh đấu, biểu tình, đình công, bãi thị bắt đầu mọc lên như nấm với sự .. tiếp sức cả về nhân lực lẫn tiền bạc của ngoại thù và nội địch. Kết quả, chế độ đệ nhất cộng hòa của miền Nam cáo chung vào ngày đầu tháng 11-1963 sau khi được CIA bật đèn xanh cho cuộc đảo chính. Người chỉ huy cuộc đảo chính, cũng là người ra chỉ thị sát hại một cách tàn nhẫn tổng thống Diệm, cố vấn Nhu và gia đình sau đó, là tướng Dương Văn Minh. Oái oăm thay, chính tướng Minh cũng là người ra lệnh quân đội miền nam đầu hàng, bức tử nền đệ nhị cộng hòa của miền Nam Việt Nam, một ngày cuối tháng 4, 1975. Cổ nhân đã có dạy là nếu dân tộc nào không "rút kinh nghiệm" được từ những bài học lịch sử đau thương đã trải qua thì sẽ phải tiếp tục học lại.

Từ 1964, hệ thống chính trị miền Nam lại như cái mền rách với tranh dành, chỉnh lý. Chính quyền dân sự hôm nay, chính quyền quân sự ngày mai. Ông tướng nào nắm được một ít đơn vị là ngang nhiên tiến vào dinh Độc Lập, cứ như loạn sứ quân ngày xưa tái diễn ở thế kỷ thứ 20. Nam bang nhất thốn thổ, bất tri kỷ nhân canh, nhìn với một lăng kính mới.!

Những cái chỗ để .. ngồi tội nghiệp của sinh viên, học sinh lại được những ống đu đủ bơm đầy, lại "xuống đường" ra tay ... cứu nước. !!!. Ngày nào SVHS cũng xuống đường đòi xé Hiến chương Vũng Tàu của Đinh Bộ Lĩnh thế kỷ thứ 20, tướng Nguyễn Khánh.

Khánh râu bèn phải ... chơi đẹp, cho giới trẻ uống nước đường bằng cách cấp cho SVHS một mảnh đất làm trụ sở Tổng Hội Sinh Viên (do Lê Hữu Bôi, Nguyễn Trọng Nho đang lãnh đạo phong trào xuống đường lúc đó), để đổi lấy sự yên tĩnh để ông có thời giờ tiếp tục .... chỉnh lý.

Quán cà phê Văn ra đời và, bây giờ các trự nhỏ mặc tình ... nhi nhô, đàn ca hát xướng, phản đối trong tinh thần ... văn nghệ nếu không muốn xuống đường ăn dùi cui, ngửi lựu đạn cay.

Cà phê Văn nằm sau trường Đại Học ... Văn Khoa, dĩ nhiên, lúc đó được đông đảo SVHS ủng hộ, hàng đêm cả ngàn người lô nhô, lúc nhúc, đứng ngồi trên bãi cỏ, mở đầu phong trào hát du ca.

B - Khánh Ly và Trịnh Công Sơn.

Cặp Trịnh Công Sơn & Khánh Ly, từ Đà Lạt xuống, chỉ xuất hiện sau này và nếu Khánh Ly lúc đó trông bình thường như những cô con gái Bắc kỳ khác, cọng giá cũng cắn làm đôi, thì chắc cặp này cũng chưa đình đám lắm đâu. Khổ một nỗi là cô có một phong cách rất ... ngược đời. Đi chân đất, miệng phì phà thuốc Salem và hát loại nhạc chưa ai nghe bao giờ. Bởi thế cái tên “ca sĩ cần sa”, “tiếng hát ma túy” v.v… được đồn thổi mười thành trăm. trăm thành ngàn. Nguới ta chen chân nhau để xem một hiện tượng lạ chứ thật ra nhạc Trịnh không phải là nguyên nhân chính.

Nhưng ca sĩ đầu tiên hát nhạc Trịnh không phải là "nữ hoàng chân đất" Khánh Ly.! Thanh Thúy là ca sĩ đầu tiên hát nhạc của ông với bản "Thương Một Người" mà họ Trịnh viết riêng cho cô.

Người sau đó được họ Trịnh giới thiệu và mời hát nhạc của ông cũng lại không phải là Khánh Ly, là Nguyễn Thị Hoàng, một văn sĩ, kiêm cô giáo trung học, đã gây cơn bão đầu tiên với giới sinh viên Sài Gòn thời bấy giờ với tác phẩm "Vòng Tay Học Trò". Không biết bởi .. vòng tay học trò nào đó hay không, chỉ biết cô ...giáo này trình làng tác phẩm thứ hai, một cu tí, nên từ chối lời mời của họ Trịnh.

Ngưối kế tiếp được mời cũng .. không phải Khánh Ly, là Lệ Thu. Nhưng lần này họ Trịnh cũng vụng chèo mà không khéo ... chống. Lệ Thu lúc đó là "nữ hoàng phòng trà" nên cũng không dại gì mà đánh cược cả cái tương lai .. vàng khối của mình đề hát nhạc của một ông nhạc sĩ vô danh. Mà nhất là loại nhạc, dẫu là tình ca, không làm ...xế lào cho nam thanh nữ tú xập xình ở phòng trà Tự Do bằng nhạc của Phạm Duy, Phạm Đình Chương, Dương Thiệu Tước, Hoàng Thi Thơ, Lam Phương, Mạnh Phát, Châu Kỳ, Văn Phụng, Lê Dinh, Anh Bằng, Y Vân, Lan Đài. Mặc dầu các bạn nhớ cho rằng thời gian này những sáng tác của Trịnh Công Sơn là "Ướt Mi", "Lời Buồn Thánh" "Xin Mặt Trời Ngủ Yên", vv...

Sau khi thất vọng về chiều hướng ... khai phá văn nghệ của các vũ trường Sài Gòn, Trịnh Công Sơn lên Đà Lạt và ở đây, định mệnh kết hợp ông với Khánh Ly, cũng một ca sĩ vô danh tiểu tốt ở giới phòng trà trên này.

Xuống lại Sài Gòn, được giới SVHS chào đón trên bãi đất Văn, bấy giờ Trịnh Công Sơn & Khánh Ly được mọi người để ý, bởi lời nhạc và cung cách biểu diễn của cả hai đang khác hẳn truyền thống cũ. Nhưng chỉ được một ít lâu vì sau đó, bị lấn sân bởi cặp Vũ Thành An & Thanh Lan rồi Từ Công Phụng, Ngô Thụy Miên, thừa thắng xông lên, Trịnh Công Sơn & Khánh Ly chuyển bại thành .. xụi.

Các nhạc sĩ này, tuy đi sau nhưng cũng nổi đình nổi đám cũng từ phong trào hát du ca, soạn nhạc cũng dành cho giới trẻ, cho tầng lớp người mới có kiến thức... mới. Lời nhạc không có tiếng bom đạn, không than khóc "ngàn năm nô lệ giặc tàu" và, ở chốn thị tứ chẳng ai thấy cảnh "người chết hai lần" mà rất du dương tình tứ, lãng mạn, đem đến tâm hồn người nghe những làn gió lạ, nhất là trong lứa tuổi mới lớn, đi nghe nhạc với cô bé lớp bên. Nếu cần phải chứng tỏ đẳng cấp "trí thức phản kháng" kiểu phong trảo hippy ở Mỹ thì lâu lâu ta cùng nhau đi biểu tình cho ... vui và, khi bắt đầu ngửi thấy mùi lựu đạn cay cách đó vài cây số thì ta lại rã đám, tụ tập ở quán Văn nghe nhạc tình, phản đối ... chính phủ.

Văn bắt đầu hát bản "tình hờ" với Trịnh Công Sơn & Khánh Ly. Giới SVHS bắt đầu thấm đòn “Những Bài Không Tên”, “Bây Giờ Tháng Mấy”, “Áo Lụa Hà Đông” hơn là “Gia Tài Của Mẹ”, “Tình Ca Người Mất Trí”," Đại Bác Ru Đêm], v.v…Mật dụ khị ruồi lúc nào cũng hơn dấm xủ. Ngô Thụy Miên, Từ Công Phụng, Thanh Lan lại còn có lợi thế hơn Trịnh Công Sơn và Khánh Ly vì họ là sinh viên nên gà nhà thường ủng hộ .. gà nhà.

Trịnh Công Sơn & Khánh Ly bắt đầu chuyển theo .. phong trào, không hát nhạc phản chiến nữa mà chuyển đề tài qua tình ca. Những "Diễm Xưa", " Nắng Thủy Tinh", tiếp tục chào làng với "Lời Buồn Thánh", "Mưa Hồng", "Biển Nhớ", "Tình Xa", "Một Ngày Như Mọi Ngày".

Nhưng quá muộn.! Chiến sự bùng nổ, sinh viên học sinh phải chú tâm vào việc học vì chỉ cần rớt một năm thì các "trung tâm nhập ngũ" sẽ mở rộng vòng tay để vui vẻ chào đón các bạn. Phong trào du ca cũng đành "gửi gió cho mây ngàn bay". Chỉ còn nhóm “Hát cho đồng bào tôi nghe” của Nguyễn Đức Quang, Miên Đức Thắng, Tôn Thất Lập còn hát trên xe máy được .. nổ máy sẵn, ở đâu đó, ở những bộ phận .. không lớn .

Trịnh Công Sơn xách gói ra đi, lúc thì đi dạy ở Quy Nhơn, lúc thì hùng hục xe đạp mỗi sáng đi dạy ở một bản Thượng ở Lâm Đồng. Chán thì về Sài Gòn nhậu hay quá giang .. máy bay về thăm nhà ở Huế.

Răng dị hợm rứa hỉ.? Nếu các bạn lớn lên ở giai đoạn này thì không lấy làm lạ cả. Sài Gòn lúc đó được cầm đầu bởi các ông tướng quân đội. Nào tướng không quân, tướng cảnh sát, tướng hải quân, tướng nhảy dù, tướng thủy quân lục chiến, tướng .. chuyên gia đảo chính, tướng .. hoa lan, tướng nhiều còn hơn tướng của .... gánh hát bội Quảng Lạc. Các ông này gặp thời nên lúc nào cũng tưởng mình đẹp giai, sát gái như Kennedy; hào hoa, dũng cảm như John Wayne; hay văn nghệ, văn gừng như tướng Nguyễn Sơn miền Bắc. Che chở cho họ Trịnh khỏi bị bắt quân dịch thì không những được họ Trịnh lâu lâu vào tư dinh hát vài bài tình ca hay phản chiến cho đúng danh nghĩa "quân tử", không thèm đánh kẻ dưới tay, thắm thía gì vài bài phản chiến ca mà còn có cơ hội .... thể hiện đẳng cấp. Bởi vậy họ Trịnh nhà mình chả bao giờ phải đi lính. Còn nhạc phản chiến của họ Trịnh hồi đó cũng bị gắt gao kiểm duyệt và cấm đoán như Sài Gòn bây giờ .. cấm hát những bản nhạc vàng .. chưa được phép phổ biến ấy.!!!

Khổ nạn của Trịnh công Sơn chỉ bắt đầu sau 30-4, 1975

Trước đó, Khánh Ly đã mồ yên, mả đẹp. Cô mở vũ trường Queen Bee trên đường Nguyễn Huệ, với một quan to,vừa là bảo kê, vừa là chồng: đại úy biệt kích Mai Bá Trác, trông rất phong trần và là một tay chơi lẫy lừng ở Sài Gòn lúc bấy giờ. Ông này nếu không đang sát cánh với đồng đội ở ngã ba biên giới thì "100 anh ơi, cắm trại một trăm phần trăm" (bác nào là quân nhân chế độ cũ chắc nhớ Hùng Cường với từ này hỉ.), ở vũ trường của ... vợ.

Sau 30-4, 1975, ông đại úy này chung thân ở trại cải tạo. Khánh Ly một mình qua Mỹ và lập tức thành hôn với một ký gỉả, Nguyễn Hoàng Đoan.

"Cố nhân ơi, giận hờn chi nhau.?".

Số của anh ... bắt phanh trần, phải phanh trần. Còn em đô la mới được phần đô la.

Nhớ lại ngày nào cô hát câu ".. khi đất nước tôi thanh bình, tôi sẽ đi thăm cầu gẫy vì mìn", bây giờ thì "tôi sẽ đi thăm cầu .. khủng nhiều vài" (cầu Golden Gate ở California).

Còn Trịnh Công Sơn.?

Sẽ tiếp tục. Chữ nghĩa chứ đâu phải .. phong bì, lấy đâu ra mà lắm thế. Để dành cho những phần tới.

Chú thích:

1.- Như thường lệ, cám ơn đại ca Hoài Nam về lời bình luận dùng trong tiêu đề này.

2.- Tiêu đề "Trịnh Công Sơn" này tốn rất nhiều thời gian để sưu tập nhạc vì hầu hết là acoustic, ngoại trừ hai bài tìm đỏ mắt không ra . Điều này đồng nghĩa với việc nên nghe vào ban đêm khi chỉ ..mình ta với ta. Nếu nghe ban ngày thì thể loại acoustic sẽ bị trộn lẫn với tiếng động chung quanh và tôi bảo đảm là nhạc sẽ "như cánh vạc bay".

Khi muốn thưởng thức một bản nhạc đến tận cùng, ta phải nghe phiên bản acoustic. Theo định nghĩa, acoustic music là loại nhạc mà lúc trình diễn không có phần can dự của electronic mà chỉ được khuếch âm, nếu cần. Bởi vậy khi nghe acoustic, ta sẽ nghe được chính chất giọng của người hát, không echo, không reverb. Bạn nào thường đi hát-cho-nhau-nghe hay karaoke, một ngày nào đó thử bảo người chỉnh mixer tắt echo và reverb thì tôi bảo đảm phần lớn các bạn sẽ không bao giờ cầm micro mà mắt không liếc xem echo và reverb đã được ... bật hay chưa. Đó là chưa kể việc phải để cho các nhạc sĩ đang ôm đàn có cơ hội diễn tả cảm nhận về bài hát nữa chứ. Người ta cũng là nghệ sĩ mà.

Chỉ có khi nghe acoustic version, ta mới thấy được là ca sĩ nâng niu từng chữ, nhạc sĩ nắn nót từng nốt nhạc như thế nào. Ca sĩ phải tự tin và có gan .. cóc tía mới sờ đến .. acoustic. Thật ra thì cũng chưa cần phải đụng đến acoustic, cứ nghe ca sĩ hát điệu boston thì sẽ biết ngay vàng SJC hay vàng .. Trung quốc.!

Nhạc sĩ cũng vậy, phải có tài, phải có tâm chứ không phải ai ôm đàn từng tứng tưng trong ban nhạc mà cũng đấm ngực, xưng tên là ...chơi acoustic. Đó là chưa kể phải tự mình soạn hòa âm trước, tập cho đến khi nhuần nhuyễn và còn phải tập trước với ca sĩ. Không phải chuyện dễ đâu,!

Chỉ cần ca sĩ lấy hơi chưa đủ hay không đúng lúc là người nghe nhận ra ngay. Chỉ cần người nhạc sĩ đánh chậm nửa nốt nhạc hay bấm phím chưa tròn hay ngón tay nào yếu hơn những ngón kia một tẹo là lòi ra ngay. Không dấu đi đâu được.

3.- Riêng thưa cùng các bạn chỉ muốn nghe Khánh Ly hát Trịnh Công Sơn. Thứ nhất, nếu các bạn nghe "ca khúc da vàng" trong tiêu đề này một cách kỹ càng và không có tiên kiến, thành kiến, thiên kiến, các bạn sẽ nhận thấy Khánh Ly hát "ca khúc da vàng" không ra hồn, so với chính Trịnh Công Sơn hát. Còn nếu các bạn sống "vì" quá khứ chứ không phải "với" quá khứ thì tôi chịu thua. Còn các bản khác thì, theo tôi, hơn nửa thế kỷ qua rồi, chắc chắn phải có những ai đó hát một hai bản nhạc Trịnh hay hơn Khánh Ly chứ.?

Phần 1.

Tracks Listing:

01.- Cánh Chim Cô Đơn................Thái Hòa
02 - Ru Đời Đã Mất.......................Hiền Thục
03 - Ướt Mi .................................Cẩm Vân
04 - Nắng Thủy Tinh.....................Phạm Thu Hà
05 - Nhìn Những Mùa Thu Đi..........Hồng Hạnh
06 - Diễm Xưa.............................Thái Hòa
07 - Tình Nhớ..............................Thiên Kim
08 - Hạ Trắng..............................Lô Thủy
09 - Lời Buồn Thánh.....................Giang Trang
10 - Như Một Vết Thương..............Khánh Ly
11 - Gọi Tên Bốn Mùa...................Phạm Thu Hà

Phần 2 & 3

Tracks List:

Phần 2

12.- Phôi Pha...............................Thái Hòa
13.- Vuờn Xưa.............................Thái Hòa
14.- Cũng Sẽ Chìm Trôi................Hồng Nhung
15.- Đêm Thấy Ta Là Thác Đổ.......Mỹ Tâm
16.- Ở Trọ..................................Lô Thủy
17.- Chuyện Đóa Quỳnh Hương....Thái Hòa
18.- Như Cánh Vạc Bay................Thanh Lam
19.- Nghe Tiếng Muôn Trùng........Thái Hòa
20.- Lời Ở Phố Về....................... Giang Trang
21.- Tình Xa................................Nguyễn Toàn
22.- Tình Nhớ.............................Trần Thu Hà
23.- Tình Sầu..............................Hiền Thục

Phần 3:

24.- Rồi Như Đá Ngây Ngô.....................Thu Phương
25.- Vết Lăn Trầm.................................Trần Thu Hà
26.- Người Con Gái Việt Nam Da Vàng....Trịnh Công Sơn
27.- Đại Bác Ru Đêm.............................Trịnh Công Sơn
28.- Tình Ca Người Mất Trí.....................Khánh Ly
29.- Cát Bụi...........................................Thái Hòa
30,- Tình Khúc Ơ Bai.............................Thái Hòa
31,- Xin Cho Tôi....................................Thủy Tiên
32.- Hát Cho Người Nằm Xuống.............Nguyễn Toàn
33.- Giọt Lệ Thiên Thu..........................Phạm Thu Hà
34.- Bay Đi Thầm Lặng.........................Thái Hòa
35.- Sóng Về Đâu.................................Quỳnh Lan
36.- Rừng Xưa Đã Khép........................Lê Dung
37.- Còn Tuổi Nào Cho Em....................Hiền Thục

Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ dùng chữ không có đối thủ trong dòng nhạc Việt.

Thứ nhất, ông chỉ dùng chữ Nôm. Họa hoằn lắm, ông mới cắn răng dùng từ Hán Việt, khi lục hết túi quần đến túi áo mà vẫn tìm không ra chữ Nôm nào để diễn tả ý tường của ông. Họa hoằn lắm, vì TCS mà tìm không ra thì kể như "xong phim"

Xin các bạn nhớ cho là chỉ có "chữ Nôm" chứ không có "tiếng Nôm".

Điều dễ hiểu là, tiếng Nôm chính là tiếng Việt ta đang nói ngày hôm nay, thứ tiếng mẹ đẻ mà dân tộc ta đã khai phóng, tích tụ bao ngàn năm nay. Chữ "ngôn" trong từ "ngôn ngữ". Vâng, chúng ta đã làm giàu thêm bằng những từ vay mượn từ chữ Hán, chữ Tây nhưng nhưng điều này không làm giảm đi giá trị của thứ tiếng mà Phạm Duy đã dùng để bắt đầu bản "Tình Ca":

"Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời". Thuần nôm.!

Như trong "Ôi, tiếng buồn rơi đều, nhìn lại mình đời đã xanh rêu" của Trịnh Công Sơn, dấu tích Hán Việt được xóa bỏ hoàn toàn. Nhưng Phạm Duy thua Trịnh Công Sơn ở chỗ họ Trịnh đã dùng hết sức mình để tận dụng chữ Nôm trong thi ca và âm nhạc của ông. Phạm Duy là phù thủy của "âm pháp" nhưng Trịnh Công Sơn là phù thủy của "ngữ pháp".

Thứ hai, các nhạc sĩ khác có thể xử dụng ca từ mỹ miều, lãng mạn, du dương hơn họ Trịnh nhưng, không ai có thể "thâm" hơn Trịnh Công Sơn về tài này.

Muốn hiểu rõ những thâm ý của ông, ta cần "đọc" kỹ ca từ của ông trong những bản nhạc viết "sau" 1975 vì, chỉ chính trong giai đoạn này TCS mới viết nhạc cho .. chính ông.

"Đọc" lời nhạc của họ Trịnh vừa khó mà cũng vừa dễ như đọc sách sử. Ngày xưa, các quan ngự sử là những nhà viết sử trong triều đình .. theo lệnh vua. Các quan này đều là những học giả uyên thâm. Khổ một nỗi là, nếu viết đúng theo những gì đã xảy ra thì e mạng sống mình và cả gia tộc không giữ nổi thêm một giây đồng hồ. Nhưng nếu viết theo kiểu nhà vua muốn thì có tội với hậu thế. Thành ra, khi đọc sử, nếu ta để ý vào những gì các ông ấy "không muốn viết ra" bằng cách cố ý viết sai, thật vô lý, thật rõ ràng một cách ... mông lung rồi ta tra cứu thêm một ít các tài liệu khác thì sự thật sẽ hiện ra.

Giống như chuyện để cây tăm ngay trước mắt, ta sẽ không thấy nhưng thấy được cánh rừng ở đằng sau.! Nhưng nếu chỉ chú tâm vào cây tăm, ta sẽ không bao giờ nhận ra vẻ đẹp của cánh rừng. Người đọc sử hay nghe nhạc cần nhận thức rõ ràng để biết lúc nào nên chú tâm vào đâu.

Nhạc TCS cũng như sách sử, mỗi bản, ông chỉ lồng vài câu nhưng, nếu nhận ra, ta sẽ hiểu được ông muốn nói gì.

Muốn hiểu rõ những thâm ý của ông, ta cần "đọc" kỹ ca từ của ông trong những bản nhạc viết sau 1975 vì, chỉ chính trong giai đoạn này họ Trịnh mới thấm thía, mới cần phải bộc bạch tâm sự mình một cách khéo léo để bảo toàn an nguy.

Ngoài ra, cần phải tìm hiểu bản nhạc mình đang "đọc" được họ Trịnh viết trong hoàn cảnh nào, trong thời gian nào, thì cây tăm của Trịnh Công Sơn sẽ hiện ra lồ lộ trước mắt. Các bạn nhớ kỹ là tôi viết "đọc" chứ không phải "nghe" nhá. Còn "nghe" thì tôi sẽ đề cập đến trong một kỳ tới. Vì thế, khi đã không đủ trình độ văn hóa, không tôn trọng tác giả bằng cách nghiên cứu ca từ trước khi hát, cộng thêm "nếu quên thì cương", nhiều ca sĩ hát lung tung, thay lời đổi chữ vô tội vạ, trong lúc ra điệu bộ, nhắm mắt nhắm mũi, khoa tay khoa chân trong một cố gắng để diễn tả điều mà chính cả người hát có khi... chẳng hiểu gì.!!! “Hát thì hát vậy...”, nói theo lối TCS, thì làm sao mà lôi cuốn, mà truyền được cảm xúc cho người nghe. Chuyện hát đúng hát sai kể ra không hết, có khi chỉ thay đổi, thêm hay bớt một chữ thôi cũng làm thay đổi hẳn ý nghĩa câu hát, làm mất đi ít nhiều “chất” TCS, chẳng hạn:

- Chữ “miệng” trong “miệng cười khúc khích trên lưng” (Quỳnh Hương) được nhiều ca sĩ đổi thành “nụ” (nụ cười khúc khích...). Hát như vậy thì ai mà hình dung được chiếc cằm xinh xắn của cô bé tựa trên lưng chàng trai. TCS không diễn tả tiếng động mà ông đang truyền đạt một hình ảnh, các cô, các chú ca sĩ à.!

- Chữ “em” trong “em qua công viên mắt em ngây tròn” (Còn Tuổi Nào Cho Em) được ca sĩ .. chuyên viên hát nhạc Trịnh, KL, đổi thành “nai” (... mắt nai ngây tròn). Mắt nai, mắt phượng, mắt bồ câu không thuộc về ngôn ngữ TCS. Nhớ đấy. TSC đã không là TCS khi tả về đôi mắt nai mà cần nói đến “mắt nai”.!

- Chữ “vầng” trong “trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt” (Một Cõi Đi Về) được ca sĩ DT đổi thành “vòng” (... đôi vòng nhật nguyệt). Ở đây là vầng thái dương, vầng trăng, chứ không phải vòng trời đất, vòng càn khôn... Hơn nữa, vầng thì còn “rọi suốt trăm năm...” được chứ vòng thì... chịu. Hay là ... người hát đang bận nghĩ đến đôi "vòng" đeo tai mới mua không biết chừng ? Nếu các bạn chịu khó tìm hiểu TCS viết bản này vào lúc nào, trong hoàn cảnh nào và viết cho ai, quý bạn sẽ .. tá hỏa tam tinh vì nhận ra bản này không phải là tình ca, nhưng là ... bi ca lẫn tụng ca.

- Trong nhiều trường hợp, chữ hay nhất, “đắt giá” nhất trong câu bị tráo đổi không thương tiếc, làm hỏng một câu hát và, có khi làm hỏng luôn bài hát, khiến người nghe bị khựng lại như ngồi phải gai:

- Chữ “phút” trong “vội vàng thêm những phút yêu người” (Chiếc Lá Thu Phai) được ca sĩ TVT (em gái TCS) và nhiều ca sĩ đổi thành “lúc” (... những lúc yêu người) làm giảm mất cái hay, không diễn được cái ý yêu vội yêu vàng, yêu đếm từng phút, từng giây, yêu như muốn chạy đua với chiếc kim đồng hồ. Mà thật vậy, TCS giỏi lắm thì chỉ "yêu" được .. một phút là hết cỡ thợ mộc rồi. Tương tự, chữ “phút” trong “có chút lệ nhòa trong phút hôn nhau” (Bay Đi Thầm Lặng) cũng không thể đổi thành “lúc” được. “Phút” chứ không phải “lúc”, đó mới là TCS. Ấy, em của ông giết nhạc của ông như thế đấy, đừng trách những ngưới khác nhá.!

- Chữ “suốt” trong “rọi suốt trăm năm một cõi đi về” (Một Cõi Đi Về) được các ca sĩ TN, DT... đổi thành “xuống” (rọi xuống trăm năm...), cứ làm như rọi là phải rọi xuống chứ không rọi... lên được. “Suốt” chứ không phải “xuống”, đó mới là cách TCS dùng ngôn từ. Phần phụ lục sẽ có link riêng và, khi nghe, các bạn sẽ thấy khi TCS hát chữ này, ông truyền đạt được sự đau đớn, thất vọng như thế nào. Theo tôi, không ai hát bản này hay .. gần bằng được TCS. Nếu có gần được đi nữa thì cũng phải .. xa chừng chục bậc thang. Chấm hết. (Đoạn này tặng cho cô Châu, người đã nỡ lòng nào viết "suốt" thành "xuốt").

Chữ "con tim" yêu thương trong bài này bị hầu hết các ca sĩ đổi thành "con tinh" yêu thương" Ai nghi ngờ thì cứ việc download link phụ lục để nghe chính TCS hát chữ "con tim". Đúng ra thì trong tiếng Huế có chữ "con tinh" chứ không phải là không có. Chữ này được dùng trong giới trẻ, ngày xưa. "Con tinh" được dùng trong những trường hợp đại để như "con tinh (hay thằng tinh) ni, mi đi mô mà tau nó không ra rứa". Vâng, câu này tôi kiểm lại kỹ rồi, không có chữ nào sai cả đâu, kể cả chữ "nó" vì "nó" ở đây không phải là ... nó. Nếu nó là .. nó thì ngưới Huế đã dùng chữ "hắn" rồi. "Con tinh" được dùng với một sự yêu thương, phảng phất chút giận hờn, nhớ nhung. Ai tò mò về chữ "nó" ... này thì phải tự tìm hiểu lấy, lúc đó mới nhận ra sự thú vị của .. hắn. Người Bắc thì dùng chữ "con yêu, thằng yêu" cũng theo ý nghĩa này, cùng trích ra từ chữ "yêu tinh". "Em yêu, anh yêu" là khác đấy nha.

Trong bài "Một Cõi Đi Về" , TCS không có ý nhắc đến con tinh, con yêu nào cả. Xin download link phụ lục, nghe xong thì sẽ biết.

- Nhiều trường hợp khá buồn cười: một ca sĩ hát sai vì quên lời rồi những ca sĩ khác hát sai theo, mãi rồi không ai thèm sửa lại cho đúng. Ví dụ như khi một diva hát đến câu “thành phố hoang vu như...” (Tình Xa) thì quên béng mất “hoang vu như...” ... xế lào, hay chỉ nhớ mang máng là đọc lời đâu đó trên internet, đành choang bừa là “hoang vu như... một lần qua cuộc tình”. Thế là từ đó các ca sĩ khác cũng hát theo như vậy cho giống thần tượng ... diva của mình.!

Ca sĩ KL còn tiến thêm một bước cho "vẹn đường trần", bèn... đảo ngược lại, thành ra “... như... cuộc tình qua một lần”. Sửa qua sửa lại, sai vẫn cứ sai (câu này bây giờ nghe có vẻ quen tai nhỉ). Cuộc tình chỉ qua một lần mà đã làm cả thành phố .. hoang vu thì chắc TSC đã đoán trước được chuyện .. "nhà nước hồi giáo" mới đây. Câu đúng là “thành phố hoang vu như đời mình, như cuộc tình”, chứ không có đi qua, đi lại, một lần, hai lần gì cả, các diva ạ!

- Hoặc một số ca sĩ thích thêm chữ “vùi” vào cuối câu hát “không có ai đời đời ru anh ngủ...” (Hát Cho Người Nằm Xuống) để trám một nốt nhạc bỏ trống, mà không rõ dụng ý của người nhạc sĩ cố ý chừa một khoảnh khắc yên lặng ở cuối câu nhạc để làm đọng lại cảm xúc, rồi mới chuyển sang ý tiếp, ... "mùa mưa tới, trong nghĩa trang này có loài chim thôi”. Hơn nữa, ta nói “ru em ngủ”, “ru anh ngủ”, hoặc “em ngủ vùi”, “anh ngủ say”..., chứ không nói “ru anh ngủ vùi”, “ru em ngủ say”, “ru anh ngủ ngon”... Người kia đã ngủ say, ngủ ngon, ngủ vùi như rứa thì còn cần ai "ru" nữa hỉ.?

- Có trường hợp ca sĩ thay lời đổi chữ trong câu hát vì muốn làm tốt hơn, nhưng vẫn... không tốt hơn được. Vả lại TCS phải nhờ đến quý vị hay sao.?Chẳng hạn ca sĩ TN hát đến câu “có khi nắng khuya chưa lên” (Chiều Một Mình Qua Phố), thấy... không ổn vì làm gì có “nắng khuya” bao giờ) bèn, đổi thành “... nắng mưa chưa lên”, nhưng nghe... vẫn không ổn tí nào cả.

"Nắng khuya" là đèn đường đấy, khổ lắm, chữ với nghĩa.! Vả lại,... “nắng lên” chứ chả ai thấy “mưa... lên”. “Mưa xuống” thì còn nghe được.

- Như trong bài "Giọt Lệ Thiên Thu", ca sĩ nào cũng hát là "... sống chết như thân cỏ hèn mọc đầy núi .. non". Nhờ các bác tí nha, câu đúng là "sống chết như thân cỏ hèn mọc đầy núi .. sông". " Nhớ cho, câu trước là "sống chết bao năm, vui vui, buồn buồn, người người, ngậm ngậm". Núi sông là đất nước là quê hương, núi non khác với núi sông." Cả thế giới này chỉ có Việt Nam ta mới diễn tả quốc gia, quê hương bằng chữ "núi sông". Khi TSC dùng chữ này, ông có thâm ý một cách cùng cực. Sai chữ này là hỏng nguyên cả bản nhạc. Còn nếu muốn hiểu tại sao ông bà mình dùng chữ "núi sông" thì cần nhiều thời giờ hơn nữa mới giải thích ổn thỏa được. Bốn ngàn năm lịch sử được gói trọn trong hai từ này đấy, các bạn ạ. Link phụ lục có bài này do chính TCS hát và nhớ để ý chữ "sông". Ông hát đúng theo cách phát âm: "shông" để nhấn mạnh sự quan trong của chữ "núi sông". Không non, không niếc ở đâu nhá, mấy anh, mấy chị ca ... sỡi à.! Cả làng nghe nhạc chúng tớ không phải ai óc cũng đầy .. bùn mà phải nhờ đến quý vị sửa lời cho ... dễ hiểu.

- Lại có những bài nhạc mà ca từ được thay đổi tùy hứng, tùy tiện, đến... vô nghĩa:

“Đừng tuyệt vọng, em ơi đừng tuyệt vọng. Em là tôi và tôi cũng là em...” (Tôi Ơi, Đừng Tuyệt Vọng), câu hát ấy được ca sĩ TL đổi thành “... anh ơi đừng tuyệt vọng. Anh là tôi, và tôi cũng là... ai” ?????. Câu hát vốn khó hiểu lại được làm cho thêm khó ... chịu.! Câu dưới may mà cô chưa đổi thành “anh hồn nhiên, rồi anh sẽ ... bình minh...”) như với một số ca sĩ khác. Câu đúng phải là"em hồn nhiên rồi em sẽ bình yên", Các trự để ý vần điệu trong thi ca cho chúng cháu nhờ.!Đã thế tiết tấu bài nhạc lại rộn ràng, sôi nổi, đánh mất hồn của bài hát là bức tranh ảm đạm của buổi tàn thu. Nội dung bài hát, như tác giả TCS cho biết, là “nỗi lòng của kẻ tuyệt vọng”.

“Tôi Ơi, Đừng Tuyệt Vọng” không phải dễ hát đâu. Thử nghe kỹ, để ý những “quạnh quẽ”, “nhè nhẹ”...

"....có đường xa và nắng chiều quạnh quẽ.

Có hồn ai đang nhè nhẹ sầu lên..."

Không phải giọng Trung, đố ai hát cho đạt được những chỗ này. Chỉ giọng Trung mới nghe ra “quạnh quẽ”, “nhè nhẹ”. Lại còn phải hát thế nào để diễn tả cho được nỗi niềm của kẻ đang mấp mé bên bờ tuyệt vọng. Chữ "sầu" nếu muốn truyền đạt sự buồn nản phải được xướng âm như "shầu" của người Trung chứ không nhẹ nhàng kiểu Thái Thanh được. Các bạn nghe Thái Hòa, không phải Trần Thái Hòa, hát bản "Vườn Xưa" thì sẽ phát hiện những thanh âm đặc sắc này vì TCS làm bản này để nhắc tới mảnh vườn xưa ở Huế.

Xướng âm, nhả chữ cho đúng, cho tròn thì các bạn phải nghe Lê Dung khi hát "Rừng Xưa Đã Khép." Lê Dung hát chữ nào ra chữ ấy. Lê Dung "nhả" chữ nào tròn chữ ấy. Khi nhả đúng chữ, ta phải nghe được chữ đầu và chữ cuối của một từ thì mới hiểu được thế nào là "nhả" chữ. Đơn cử, khi nghe chữ "rừng", ta phải nghe được chữ "r" lúc bắt đầu và chữ "g" lúc cuối. Không chuẩn bị thì "r" bị nghẹn ở cần cổ, lưỡi còn ướt thì dính vào lợi, chữ "r" sẽ bị đớt. Hát không rõ, không sách vở, trường lớp, hay lười biếng thì không nghe được âm "g" ở cuối từ "rừng". Lê Dung đã làm được và làm đúng. Trình diễn nơi công cộng hay thâu vào CD không phải là hát-cho-nhau-nghe hay karaoke. Đó là chưa kể đến những "tử âm" trong xướng âm pháp. Tử âm đây không phải là âm chết mà là, chữ giết ca sĩ nếu không biết "thủ thuật", kinh nghiệm hay, kỹ thuật để chinh phục. Sẽ bàn về "tử âm" trong một bài tới.

Chuyện ca sĩ hát sai lời là chuyện thường tình, ngu mỗ ở đây không có ý bình phẩm công việc “đời ca hát ngày tháng cho người mua vui” của người nghệ sĩ mà chỉ cốt, qua ít ví dụ kể trên, nêu lên một trong những biểu hiện của lầm lạc nhận thức, thiếu thốn văn hóa và nhất là, vô lễ với tiếng mẹ đẻ, do không hiểu, không cần hiểu hoặc không hiểu đúng. Thực tế, người hát muốn hát sao cũng được, hát thế nào cũng xong, vì người nghe vốn dễ dãi, ít có để ý chuyện đúng, sai. Cũng vì ít có để ý, cứ hát là hát, cứ nghe là nghe thôi, nên có những chỗ dễ hiểu mà ít ai chịu hiểu. Một người bạn hỏi tôi: "Một cõi đi về" là đi về... đâu?”. May mà ông này chỉ là "bè" chứ nếu là "bạn" thì tôi đã cạch mặt ngay.

Ơ hay! Nghĩa hai chữ “đi về” ở đây không phải như là “đi về đâu hỡi em, khi lòng không chút nắng...” (Đời Gọi Em Biết Bao Lần). “Một Cõi Đi Về” phải được hiểu và có thể viết lại là “một cõi đi, về”, có dấu phẩy [,] giữa hai chữ “đi” và “về”. Nghĩa là “một cõi đi và về ”.

Tương tự, phải hiểu rằng: “có hai mùa vẫn đi, về” (Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên), hoặc “lặng nghe gió đi, về” (Lời Buồn Thánh), hoặc “đi, về một mình tôi” (Một Ngày Như Mọi Ngày). Cũng như trong “về đây đứng, ngồi” (Chiếc Lá Thu Phai), có nghĩa là “về đây hết đứng lại ngồi”.

“Xe, ngựa về ngủ say” (Một Ngày Như Mọi Ngày), có nghĩa là “xe và ngựa...” (ngựa về ngủ say chứ xe làm sao biết .... ngủ). Hoặc “mười năm tắm, gội” (Chiếc Lá Thu Phai), có nghĩa “... tắm và gội”. / Hoặc “có con đường nằm nghe nắng, mưa”, và “có con đò chở nắng, mưa đi” (Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên) đều có nghĩa “nắng và mưa”. Nếu quý vị biết "hát", làm ơn dừng lại một tí, rồi bắt cho kịp ở những chữ sau để đúng thời gian cho khuông nhạc thì hay biết nhiêu. "Khuông" chứ không phải "khuôn" đâu nhá. Hai chữ khác nhau về ý nghĩa.

Ca từ TCS, như chính tác giả phát biểu, “thực sự không dễ hiểu”, vì thế, cũng chẳng biết như thế nào gọi là hiểu. Có hiểu được mà hát cho ra lại là một vấn đề. Thôi thì hiểu tới đâu hay tới đó, hiểu sao cũng được, không hiểu được cũng... không sao. Bây giờ thiên hạ đi "xem" ca sĩ chứ không đi để "nghe". Mà có đi nghe chăng nữa thì ồn ào, gào thét như một cái chợ. Cặp nào im lặng thì chém chết cũng anh đang thủ Iphone, em đang ôm Ipad, lâu lâu lại khoe nhau cái hình selfie.

Nhưng cổ nhân, mặc dầu chưa bao giờ đươc nghe TCS, cũng đã đoán trước rồi. Bởi vậy mới có từ "hát hỏng". "hát" có lúc sẽ "hỏng".! "Ca" như vậy thì nên vứt chữ " sĩ " đi vì, nếu có "sĩ" (diện) thì không "ca" như thế.!

Phần 4 & 5 (phần cuối).

Tracks List:

Phần 4.

38.- Tôi Ru Em Ngủ .............................Lê Hiếu
39.- Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng ........Nguyễn Hồng Nhung
40.- Im Lặng Thở Dài ..........................Khánh Ly
41.- Cho Đời Chút Ơn ..........................Mai Trang
42.- Phúc Âm Buồn..............................Thái Hòa
43.- Chờ Nhìn Quê Hương Sáng Chói .....Giang Trang
44.- Này Em Có Nhớ ...........................Thu Phương
45.- Xin Trả Nợ Người .........................Trần Thu Hà
46.- Hoa Vàng Mấy Độ ........................Thái Hòa
47.- Mỗi Ngày Tôi Chọn Một Niềm Vui ...Khánh Ly
48.- Như Tiếng Thở Dài .......................Giang Trang
49.- Một Lần Thoáng Có ......................Thủy Tiên

Phần 5.

50.- Em Đi Bỏ lại Con Đường................. KhánhLy
51.- Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên .......Thái Hòa
52.- Tô iƠi Đừng Tuyệt Vọng ................Thái Trân
53.- Góp Lá Mùa Xuân .........................Giang Trang
54.- Bốn Mùa Thay Lá .........................Thái Hòa
55.- Đời Cho Ta Thế ............................Thủy Tiên
56.- Như Một Lời Chia Tay ...................Chính Duật
57.- Môi Hồng Đào .............................Hiền Thục
58.- Về Nơi Cuối Trời ..........................Kim Lan & Đỗ Trung Quân
59.- Vẫn Có Em Bên Đời .....................Giang Trang
60.- Vẫn Nợ Cuộc Đời .........................Lô Thủy
61.- Yêu Dấu Tan Theo....................... Trịnh Vĩnh Trinh

Chuyện kể rằng trên con đường dẫn vào một làng nọ, có một ông đạo sĩ ngồi ngay giữa, từ ngày này qua ngày nọ. Thoạt đầu thì không ai thắc mắc nhưng rồi thì mọi người tò mò và khi hỏi tại sao thì ông cho biết rằng ngồi đây để đám voi, mà lâu lâu lại tràn vào làng phá phách, sợ mà không dám xuất hiện. Dân làng thắc mắc là lâu nay đâu thấy đám voi này nữa thì ông nói là chính vì ông. Khi đám hương chức của làng họp để quyết định xem có nên mời ông ta đi chỗ khác để khỏi án ngữ đường vào làng thì, không ai dám khẳng định là vì có ông mà đám voi không dám đến, hay chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Kết quả là ông vẫn tiếp tục ngồi vì người ta sợ rằng nếu, quả thật nếu ông đi mà đám voi tràn tới thì dân làng có còn sống cũng .. khó nuôi.

Ngày 30-4-1975, bộ đội vào giải phóng Sài Gòn. Cũng trong lúc đó, bao nghìn quân nhân chế độ cũ cũng đang còn lẩn quẩn đâu đó trong thành phố sau khi nghe lệnh của một ông tổng thống có nhiệm kỳ ngắn nhất trong lịch sử thế giới và, một quyết định duy nhất, cũng không kém phần bi hài là, lệnh buông súng. Lang thang trên đường, một số người vừa giác ngộ ý chí cách mạng từ .. đêm hôm qua cũng đang ... tình nguyện đeo trên trên tay mảnh vải đỏ và tay kia, những khẩu súng nhặt được mà chủ yếu là để .. hôi của trong cảnh hỗn quân, hỗn quan và bước tiến đầu tiên là con đường dẫn đến .. tòa đại sứ Mỹ, vừa được bỏ ngỏ tối hôm qua.!

Bầu không khí sôi sục với quyết tâm của đội quân đang trên đà chiến thắng, sẵn sàng đi tiếp bước cuối cùng với bất cứ giá nào. Sau những gốc cây, trong từng góc khuất, đám bại binh vừa miễn cưỡng tự ... giải giáp cũng hoang mang, không biết là mọi việc sẽ ổn thoả hay, mình đang bị dồn đến chân tường. Ngoài đường thì lớp người mới .. giác ngộ cũng lăm le chờ một cơ hội để lập công trong giờ thứ ..25 mặc dầu nếu có bóp cò thì, khả năng bắn ... chính mình, đang ...ba chân còn hai, là rất cao.!

Người Sài Gòn nín thở và, đạo sĩ ... Trịnh Công Sơn bước vào đài phát thanh hát bản "Nối Vòng Tay Lớn".!

Chắc chắn rằng chỉ ông Trời mới có thể biết là vì vậy, hay không, mà bạo động đã không xẩy ra nhưng nếu bạn là người Sài Gòn lúc ấy, chính lúc ấy, thì bạn sẽ nghĩ sao.?

Chỉ cần một tiếng súng, một thây người ngã xuống thì Sài Gòn ngày ấy đã có thể trở thành một biển máu.!

Cần Trịnh Công Sơn hát bản này hay không cần.?

Không ai có câu trả lời.!

Trớ trêu thay, như Nguyễn Du đã viết, "chữ tài, chữ mệnh khéo là ghét nhau" vì, vài ngày sau, người ta bắt đầu lên án Trịnh Công Sơn và tất cả những tác phẩm của ông, nhạc tình, nhạc phản chiến hay thân phận ca cũng rứa.

Hồi xưa, trên thế giới, khi một phi công phe kia bị bắn rơi và tử trận thì phe này sẽ bay ngang để thả một vòng hoa với quan niệm rằng, dẫu thua hay thắng, bên nào cũng có những anh hùng.

Động thái "chào" của quân lính sau này cũng bắt nguồn từ thời trung cổ. Chào là động tác nâng miếng che mặt lên để bên kia nhìn thấy mặt, tỏ lòng tôn trọng đối phương, người giết hay sẽ bị giết.

Nhưng bây giờ, Trịnh Công Sơn bị lên án vì đã sáng tác bài " Hát Cho Một Người Nằm Xuống", khi tỏ sự tiếc thương, dẫu chỉ từ một người bạn với một người bạn, một phi công của quân đội miền Nam cũ đã bị bắn rơi. Theo quan niệm của những người trong Liên Hiệp Sinh Viên Học Sinh thì, phe địch không có quyền được thương tiếc, đừng nói dến chuyện anh hùng.

Và nhất là, cũng theo họ, Trịnh Công Sơn đã phản bội mục đích của cuộc chiến thần thánh chống chủ nghĩa tư bản bằng câu "hai mươi năm nội chiến từng ngày" trong bản "Gia Tài Của Mẹ".

Trong những năm trước đó, ông được dung túng, khỏi bị đi lính. Nhạc của ông được hát hàng ngày từ những người thích hoặc không thích ông. Nhạc phản chiến của ông cũng chỉ bị cấm đoán lấy lệ chứ chưa ai bị bắt hay bị làm khó dễ khi hát.

Nhưng bây giờ, thảm kịch của cuộc đời ông mới thực sự bắt đầu và, phải trốn ra Huế sau khi được đánh tiếng là sẽ bị thủ tiêu, từ những người từng chén chú, chén anh, từng ôm đàn hát, với ông cho đến .. ngày hôm qua. Trịnh Công Sơn và họ giống như hai mặt của một đồng xu, ngồi cạnh nhau nhưng không bao giờ gặp được nhau trên quan điểm chính trị.

Trịnh Công Sơn phải trốn về Huế để tìm nơi nương tựa vì ở đó ông có nhiều anh em. Hy vọng là họ sẽ giúp đỡ mình nhưng, ông tránh vỏ dưa lại đạp vỏ .. mít vì, ở đây ông còn bị lãnh đạn nặng hơn nữa. Bị tố cáo tại các trường học, các biểu ngữ nêu đích danh giăng lên, Trịnh Công Sơn phải lên đài truyền hình Huế nhận lỗi của mình với bài "thu hoạch". Tuy rất khéo léo trong bài nhận lỗi đó, Hoàng Phủ Ngọc Tường không đồng ý bài đó, đòi phải viết lại vì chưa thành thật.

Người ta quyết tâm ghê gớm lắm trong sự kiểm soát nên ông đã đóng cửa nhà mình, không dám tiếp ai trong nhiều năm. Sau đó, ông phải đi thực tế, tức là đi để biết người nông dân cày bừa cực khổ như thế nào, đi trên những cánh đồng còn rải rác những chông mìn. Ông đã thoát chết ít nhất là trong một lần; một con trâu đã cứu ông khi nó đạp quả mìn mà đáng lẽ ông sẽ đạp.

Ba năm sau, một vị lãnh đạo đã tìm cách đưa ông về Sài Gòn, trả lại hộ khẩu và, tạo điều kiện để cho ông yên tâm sống. Nhưng, nhạc của ông vẫn bị cấm trong một thời gian dài, bất kể là tình ca, thân phận ca hay phản chiến ca. Nhạc Trịnh Công Sơn đã lỗi thời và hơn thế nữa, đi ngược với hiện trạng đất nước,

Lúc đó, tuy còn nhiều người vẫn nghe lén nhạc TCS, nhất là từ miền Bắc nhưng, không ai dám công khai thừa nhận.

Phải đợi một thời gian đổi mới và cải tổ, khi nhạc miền Nam trước 1975 vẫn còn bị cấm và nhạc từ hải ngoại dĩ nhiên đồng nghĩa với phản động, thì nhạc của ông mới đưọc bắt đầu hát lại. Hát lại không phải vì người ta thấy nó hay, không phải vì người ta cảm nhận được chất tình mà đơn giản vì, nó dễ hát và trên hết, người ta không có gì để hát. Và rồi, các ca sĩ mới ra ràng bắt đầu "theo đóm ăn tàn", bắt đầu tuyên dương ông như một nhân tài, nhạc của ông là di sản, của đất nước.

Đúng ra "di sản" chỉ là cái từ "nhạc Trịnh" vì trước 75, không ai gọi nhạc của ông một cách vắn tắt và, vô lễ, là "nhạc Trịnh". Người ta gọi rõ ràng, đủ tên là "nhạc Trịnh Công Sơn". "Nhạc Trịnh" là Trịnh nào.? Trịnh Công Sơn, Trịnh Lâm Ngân, Trịnh Hưng, Trịnh Văn Ngân, Trịnh Bách hay Trịnh Nam Sơn.???

Trước hay sau 1975, Trịnh Công Sơn là một nhạc sĩ sáng tác theo thời thế. Điều này cũng chẳng có gì là sai trái vì nghệ sĩ là những kẻ đa cảm, dễ xúc động nên thời nào thì sáng tác có âm hưởng thời ấy là chuyện thường tình. Nửa thập kỷ đầu của 1960, nhạc ông thuần túy là nhạc tình. Từ nửa sau của những năm 60 đến những năm giữa của thập kỷ 70, nhạc ông là "phản chiến ca", loại nhạc mà cả bên này lẫn bên kia, không bên nào lấy làm hài lòng. Sau 1975, nhạc ông viết thuần túy là cho thân phận chính ông, lồng trong những ca từ .. lửng lơ. Tuy nhiên, lâu lâu cũng xuất hiện vài bản nhạc phim để kiếm sống hoặc để "che mắt".

Nhưng thôi, bàn về Trịnh Công Sơn thì dễ bị ném đá một cách rất dễ dàng và vô tội vạ.

Kẻ binh thì ném đá vì tội binh chưa ...đủ, hành vì tội văn dốt, vũ nát, dám phát ngôn bừa bãi là các bài "Bống Bồng Ơi", "Thưở Bống Là Người" hay "Bống Không Là Bống" không viết cho .... Hồng Nhung. Em đã "đọc" rất kỹ lời ba bản này mà lại còn in ra, để ngay trước mặt, để cạnh nhau, so sánh những tương quan và dị biệt của ba bản. Theo em, những "ẩn ý" và "ẩn ngữ" của Trịnh Công Sơn chả .. ẩn tí nào, chả liên quan gì đến cô này, dầu chỉ một mi li mét. "Bống" là ai đã lồ lộ ra trước mắt như khi so sánh ảnh của một cô chân dài trước và sau khi đi ... Hàn quốc về, chỉ là ta không muốn thấy, không muốn hiểu hay, không muốn đề cập tới thôi.

Kẻ ghét sẽ ghép vào tội ghét chưa tròn.

Người ghét ở phía Đông Thái Bình Dương sẽ phàn nàn là tại sao đất nước đã thay da đổi thịt mà lại viết là "em ra đi nơi này vẫn thế".? Sài Gòn vẫn còn nguyên à.?

Đã ba chìm, bẩy nổi, mười bốn cái lênh đênh, hai mươi tám cái gập ghềnh, năm mươi sáu cái khúc mắc, một trăm mười hai cái thương đau mà còn chưa mở mắt.?

Người chê ở phía Tây thì phản đối là "từng con đường nhỏ sẽ trả lời cho ta" hay, "đi giữa mùa Thu Hà Nội để nhớ một người và nhớ mọi người" là sao.? Tại sao từng con đường nhỏ của Hà Nội lại phải trả lời cho những câu hỏi của tên này.? Tên này công trạng gì mà dám ngang nhiên "đi giữa mùa thu Hà nội", mùa thu Cách Mạng.?

Còn "nhớ một người" là nhớ ai.? À há, nhớ Khánh Ly đấy hả,? nhớ Khánh Ly để hy vọng ả này mang đám "phục quốc" về đấy nhỉ.? Nhớ mọi người là nhớ những ai.? Nhớ cái đám lâu ngày không gặp vì đang nằm trong trại cải tạo, phải thế không.?

Kết quả là, trong những năm đầu, phía đông Thái Bình Dương, ai dại dột hát bản "Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên" mà không nhìn trước, trông sau thì nguy cơ .. vỡ gáo dừa là cái chắc. Còn phía tây biển Thái Bình, trong vài năm đầu, ai ngu xuẩn mà ư ử bài " Nhớ Mùa Thu Hà Nội" thì tương lai cũng rất ... đen tối.

Đúng ra thì Trịnh Công Sơn là một con người rất đỗi khôn ngoan, rất mực thông minh.

Ông không phải là một trí thức lầm đường, một nghệ sĩ dại khờ hay một trái tim dễ rung động vì nếu thế thì ông đã lâm vào cảnh chán cơm, thèm đất từ lâu, lâu lắm rồi.

Ông sống một cuộc sống theo cách ông muốn, viết những gì theo ý ông thích.

Ông sống được trong cả hai chế độ đối nghịch nhau, nhưng lại đồng ý với nhau là ông làm ơn ... biến mất đi càng sớm càng tốt.

Ông biết viết thế nào để bộc bạch tâm sự nhưng dẫu bầy ra trước mắt những kẻ có quyền lấy mạng ông, vẫn không thấy, hay không cần phải làm gì..

Ông biết dùng ca từ và âm pháp thế nào để quảng đại quần chúng yêu thương nhạc của ông mà không cần hiểu ông thật sự muốn nói gì.

Ông biết cách ăn ở, biết phải quen những ai, phải giữ khoảng cách với ai để lúc nào cũng có bạn bè vây quanh yêu thương, bảo vệ.

Ông dùng con tim để viết nhạc nhưng dùng đầu óc để tận dụng thuyết "cùng tắc biến, biến tắc thông."

Không biết vô tình hay cố ý, may mà Trịnh Công Sơn không làm chính trị, bằng không, có khối kẻ sẽ than trời không thấu. Cái kiểu than trách "trời đã sinh Du sao còn sinh Lượng".!

Tuy nhiên, câu "họa tự khẩu xuất, bệnh tự khẩu nhập" thì ông học được chỉ nửa đầu nên cuối cùng, ông qua đời vì ....rượu.

Việt Nam mất đi một "nhân tài" hiếm hoi trong khi "nhân tai" thì dư để chia cho cả thế giới.!

Ốt dột như rứa hỉ.?

Thôi, ở rộng người chê, ở hẹp người cười nên em đây xin hai chữ "bình yên" và, mời các bạn nghe tiếp phần 4 & 5, phần cuối cùng.

Chú thích:
1.- Như thường lệ, trân trọng cám ơn về lời bình luận được ghép vào, của Hoài Nam, SBS Radio, Australia.

2.- Phần 5, cuối, không có lời bình luận nhiều vì tằm Hoài Nam chỉ nhả đến chừng ấy tơ thôi.

Link download toàn bộ 5 phần:

https://www.fshare.vn/folder/9CP7L7UHIUHJ

Link gốc:

Phần 1: http://www.hdvietnam.com/threads/v-...rinh-cong-son-in-acoustic-phan-1-wav.1135565/
Phần 2-3: http://www.hdvietnam.com/threads/v-...nh-cong-son-in-acoustic-phan-2-3-wav.1137174/
Phần 4-5: http://www.hdvietnam.com/threads/v-...nh-cong-son-in-acoustic-phan-4-5-wav.1141635/

Click to expand...

đến giờ em mới đọc bài viết này , cám ơn bác đã nhắc đến em ....

đây là kho tư liệu âm nhạc được xem như lớn nhất đến hiện giờ , khái quát 1 giai đoạn khá lâu của nền âm nhạc VN ...

caothudeche · 2/4/24

Link đã ra đi hết.

dungtam25 · 2/4/24

Phí quá nhỉ, trên diễn đàn, tôi tâm đắc với topic này nhất, Làm sao link và những lời giới thiệu sống lại như xưa\

rongcanlc · 2/4/24

caothudeche nói: ↑

Link đã ra đi hết.
Click to expand...

dungtam25 nói: ↑

Phí quá nhỉ, trên diễn đàn, tôi tâm đắc với topic này nhất, Làm sao link và những lời giới thiệu sống lại như xưa\
Click to expand...

https://www.fshare.vn/file/NXIFC5HNKM7T

dungtam25 · 2/4/24

rongcanlc nói: ↑

https://www.fshare.vn/file/NXIFC5HNKM7T
Click to expand...

Cám ơn bác nhiều nhiều. Chúc sức khỏe bác

dinhkhanh.dk · 12/4/24

rongcanlc nói: ↑

https://www.fshare.vn/file/NXIFC5HNKM7T
Click to expand...

Cảm ơn ạ

thanhtung08 · 12/4/24

Cám ơn.

Đăng nhập

[Fshare] 70 năm tình ca trong tân nhạc Việt Nam (xin cảm ơn bác teafortwo52 rất nhiều)

langthangvn33 Uploader

caothudeche Moderator

dungtam25 Well-Known Member

rongcanlc Well-Known Member

dungtam25 Well-Known Member

dinhkhanh.dk New Member

thanhtung08 Well-Known Member

Chia sẻ trang này

Thông tin

Chuyên HD

Giải trí

Cộng đồng