HN Những Điều Cần Biết Về Các Loại Hạt Giống Măng Tây Trên Thị Trường Hiện Nay

Các nước tiên tiến sản xuất hạt giống Măng tây như thế nào ?
Ở Châu Âu cũng như ở Hoa Kỳ, quy trình sinh sản hạt giống Măng tây thường được thực hành trong điều kiện nhà kính hoàn toàn sạch bệnh. Các Công ty và các nhà khoa học sinh sản hạt giống Măng tây thường chọn lưu giữ cho riêng mình một cây Măng cha (male) và một cây Măng mẹ (femal) khoẻ mạnh, sạch bệnh, kháng nấm bệnh tốt để làm cây giống đầu dòng rồi dùng công nghệ sinh vật học phân tử phối hợp gien sinh sản ra giống lai đầu dòng F1 khoẻ mạnh, sạch bệnh, có khả năng kháng nấm bệnh rất cao.

Các hạt giống này sau đó được đưa qua "máy soi" để phân loại các hạt giống nữ (femal) vốn có năng suất Măng thấp (vì cây phải tiêu tốn một phần năng lượng để sản xuất ra hoa và trái) để cung cấp cho người chuyên làm giống và các hạt giống nam (male) vốn có năng suất Măng rất cao để cung cấp cho người trồng cây lấy Măng. Mỗi đời giống như vậy có thể tồn tại vài năm đến hàng chục năm với những tên gọi khác nhau tuỳ theo mỗi nhà sản xuất đặt tên: Washington, Apollo, UC-72, UC-157, Grande, Atlas, Jersey, Vitalim, Vegalim, Grolim,...

Khởi đi từ Địa Trung Hải, Châu Âu và Hoa Kỳ, hạt giống Măng tây toả đi khắp nơi đến 60-70 nhà nước trồng cây Măng tây; rồi từ những nơi này họ lại tiếp kiến chọn hạt làm giống lai đời F2, F3, Fn... và cũng bán đi khắp nơi trên thế giới từ hàng chục năm qua mà ngày nay chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy các loại hạt giống Măng tây của châu Âu, của Tây Ban Nha, Pháp, Peru, Ấn Độ, Úc, Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc,... ai cũng nói đó là giống F1 đầu dòng, kỳ thực không ai có thể phân biệt được đâu là giống đầu dòng, đâu là giống đã lai tạo mới F2, F3, Fn,... tuỳ niềm tin vào nhà sinh sản hoặc nhà cung cấp !

Ngoài các loại giống đã có từ lâu như "WASHINGTON" (Martha Washington, Mary Washington,...) ra đời từ thập niên 1940-1950 ; các giống của Tập đoàn "LIMSEEDS B.V." (Gijnlim, Vegalim, Grolim, Thielim,...) trồng ăn nhập ở vùng khí hậu ôn đới bán từng hạt có giá rất cao (Giống Măng tây xanh Gijnlim F1, Vegalim F1 giá 1.000 euro = 25.000.000 đồng / 20.000 hạt trồng được 1 ha; Giống Măng tây trắng Grolim F1, Vitalim F1 giá 2.800 euro = 70.000.000 đồng / 20.000 hạt trồng được 1 hecta - tỉ giá 25.000 đ/euro); các giống "JERSEY" của Trường Đại học RUTGERS & Tập đoàn Jersey Asparagus Farms, Inc. (ra đời từ thập niên 1980) trồng hạp ở vùng khí hậu nhiệt đới: Các giống Jersey F1 (Jersey Knight, Jersey Supreme, Jersey King,...) có giá 30.000.000 đồng / pound = >20.000 hạt trồng được 1 hecta (Giá FOB 700-900 usd / 20.000 hạt + 100 USD Phí kiểm dịch + 350 USD Cước chuyển vận CIF - tỉ giá 22.000 đ/USD tháng 12/2016),...

Sau khi tìm hiểu và tham khảo quan điểm các nhà chuyên môn, chúng tôi mạnh bạo đề xuất:

- Ở các tỉnh phía Bắc KHÍ HẬU LẠNH nên sử dụng hạt giống Jerser Knight hoặc giống của tập đoàn LIMSEEDS B.V. (Hà Lan);

- Ở các tỉnh phía Nam KHÍ HẬU rét mướt nên dùng giống "WASHINGTON”; giống "JERSEY” của Trường Đại học Rutgers & Tập đoàn Jersey Asparagus Farms, Inc. (ra đời từ thập niên 1980) và các loại giống “CALIFORNIA" của Trường Đại học California & Tập đoàn California Asparagus Seed and Transplants, Inc. (ra đời từ thập niên 1980) trồng ăn nhập ở vùng khí hậu nhiệt đới nhiệt độ bình quân 25*C-33*C có giá thành dễ chịu hơn hiện đang phổ thông rộng rãi trên thế giới như:

- giống măng tây xanhGRANDE F1 (trọng lượng 32 gram/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao.
- Giống Măng tây xanh ATLAS F1 (trọng lượng 28 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao.
- Giống Măng tây xanh UC-157 F1 (25 gr/cọng măng dài 23cm, đườngkính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao.
- Giống Măng tây tím PURPLE PASSION F1 (trọng lượng 35 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), ra đời từ những thập niên đầu thế kỷ 20, kháng nấm bệnh rất cao.

Các loại Hạt giống Măng tây F1 bao giờ cũng kháng bệnh tốt hơn, chất lượng và năng suất cao hơn các loại HẠT GIỐNG MĂNG TÂY F2 khoảng 20-25%.

Ở Việt Nam, nếu có nhu cầu, người trồng cũng có thể tách bộ rễ cây Măng F1 có 1-2-3 năm tuổi đời làm thành 2-3 bộ rễ giống mới có ít nhất >20 cọng rễ và >5-10 nốt sần là mầm chồi non trên lưng bộ rễ để nhân thêm diện tích trồng cây Măng tây mà không cần đầu tư phí tổn mua thêm hạt giống mới. Nhưng người trồng cần phải thật sự cẩn thận khi tách chiết bộ rễ cây Măng tây để làm Rễ giống, do nếu làm thương tổn bộ rễ, đổi thay đột ngột môi trường sống xấu hơn và điều kiện dinh dưỡng kém hơn thì tỉ lệ hao sẽ lên rất cao: 40-60%, có khi lại không có hiệu quả kinh tế bằng ươm cây giống từ hạt !

Người trồng không nên dùng hạt trái chín của các dòng cây Măng tây từ đời F2, F3, F4,… trở về sau để làm giống lai tạp trồng cây lấy sản phẩm Măng tây xanh vì các đời cây sau này sẽ cho Măng có đường kính thân Măng nhỏ dần và rất nhỏ (khoảng <2-3-4 mm), không có giá trị thương phẩm để thu hoạch, hiệu quả kinh tế rất kém.

Tuy nhiên, người trồng cây rau Măng tây vẫn có thể tận dụng hạt giống các đời cây F2, F3, F4,… để trồng cây với mục đích cắt lấy lá Măng làm kiểng (còn gọi là cây Dương, cây Liễu) để bán kèm với hoa cắt cành như bà con nông dân xã Bình Phan, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang và nhiều địa phương khác đã làm từ những năm 1990 đến nay, hiện cho thu nhập kinh tế cũng khá cao (thị trường TPHCM 2009, tuỳ buổi chợ: 10.000 - 15.000 - 20.000 đ/kg kiểng lá Măng).

Tác giả thành mong mọi người góp ý, giúp phổ quát miễn phí tài liệu này đến cộng đồng nhằm mục đích xoá đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống hiện còn rất thiếu thốn của bà con nông dân Việt Nam. ước mơ một ngày không xa nữa, thị trường tiêu thụ nội địa sẽ được mở mang, rồi tiến tới là thị trường xuất khẩu, đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia xuất khẩu Măng tây hàng đầu trên thế giới...